Zagrożenie pojawienia się ASF w dalszym ciągu jest realne. W związku z tym warto przypomnieć sobie na czym polega choroba i jak jej zapobiegać. 

Czym jest afrykański pomór świń?

Afrykański pomór świń to groźna, zakaźna i zaraźliwa choroba wirusowa świń domowych, świniodzików oraz dzików. W przypadku wystąpienia ASF w stadzie dochodzi do dużych spadków w produkcji: zakażenie przebiega powoli i obejmuje znaczny odsetek zwierząt w stadzie, przy czym śmiertelność zwierząt sięga nawet 100%. Ludzie nie są wrażliwi na zakażenie wirusem ASF, w związku z czym choroba ta nie stwarza zagrożenia dla ich zdrowia i życia.

Bardzo ważną rolę w szybkim wykryciu i ostatecznie zwalczaniu ognisk ASF odgrywa szybka reakcja hodowców i lekarzy weterynarii opiekujących się stadem świń, na pojawienie się objawów klinicznych (lub padnięć świń) oraz szybkie podjęcie przez służby weterynaryjne działań mających na celu potwierdzenie lub wykluczenie choroby.

Okres inkubacji ASF wynosi od 5 do nawet 15 dni, w zależności od formy choroby. Klinicznie charakteryzuje się gorączką krwotoczną i infekcją wielonarządową. Wśród objawów ASF wyróżniamy: wysoką gorączkę, osłabienie i problemy ze wstawaniem, wymioty, biegunkę , czerwone lub niebieskie plamy na skórze (szczególnie wokół uszu i pyska), w tym zasinienie uszu, kaszel lub ciężki oddech. W chlewni notuje się zwiększenie poronień, porody martwego potomstwa, słabe mioty. Choroba prowadzi do śmierci większości zwierząt nawet w ciągu 10 dni.

Leczenie Nie istnieje terapia przeciwko ASF, a leczenie dotkniętych nim zwierząt jest zabronione. Choroba ta jest zwalczana z urzędu. W gospodarstwie, w którym stwierdzi się wystąpienia ASF, wszystkie świnie muszą zostać poddane eutanazji i utylizacji.

Jakie działania podejmuje się przy stwierdzeniu ASF u świń?

Wystąpienie ASF u świń w gospodarstwie (ognisko ASF) wiąże się z koniecznością podjęcia przez Inspekcję Weterynaryjną stanowczych działań, celem jak najszybszej likwidacji tego ogniska oraz prowadzenia działań mających na celu ustalenie źródła choroby oraz czy nie doszło do przeniesienia choroby do innych gospodarstw (lub innych podmiotów, np. rzeźni).

W przypadku stwierdzenia ogniska ASF podejmowane są następujące czynności prowadzone pod nadzorem Inspekcji Weterynaryjnej:

• wszystkie świnie w gospodarstwie, w którym stwierdzono ASF muszą zostać niezwłocznie zabite, a ich zwłoki zniszczone;
• zniszczeniu podlegają również obecne w gospodarstwie wszelkie produkty pozyskane od świń, wszelkie przedmioty i substancje (w tym pasze), które mogły zostać skażone wirusem ASF, a nie mogą zostać odkażone;
• gospodarstwo, w którym stwierdzono ASF podlega oczyszczaniu i dezynfekcji przy użyciu odpowiednich preparatów biobójczych, które wykazują działanie unieszkodliwiające w stosunku do wirusa ASF;
• po zakończeniu wszelkich niezbędnych działań musi minąć odpowiednio długi okres, zanim w gospodarstwie ponownie będą mogły być umieszczone pierwsze świnie (co najmniej 40 dni od dnia zakończenia oczyszczania i dezynfekcji);
• wokół ogniska ASF wyznacza się obszar zapowietrzony (o promieniu co najmniej 3 km) i obszar zagrożony (sięgający co najmniej 7 km poza obszar zapowietrzony); w obszarach tych obowiązują stosowne nakazy, zakazy i ograniczenia (przede wszystkim w odniesieniu do możliwości przemieszczania świń) połączone z nadzorem nad stanem zdrowia świń w tych obszarach.

Padłej trzody chlewnej bezwzględnie nie należy zakopywać – działanie takie jest surowo zakazane przepisami prawa (za złamanie zakazu grożą sankcje karne o znacznej wysokości). Ponadto, padnięcia świń mogą być pierwszym objawem wystąpienia ASF w gospodarstwie – tylko szybkie zgłoszenie padnięć w celu wykluczenia ASF przez powiatowego lekarza weterynarii, zapewnia szybką likwidację choroby!

Należy zaznaczyć, że wszyscy hodowcy, u których wystąpiło ognisko ASF, spełniający wymagania weterynaryjne, w tym z zakresu identyfikacji i rejestracji świń otrzymają należne im odszkodowanie za straty poniesione w związku z działaniami Inspekcji Weterynaryjnej (odszkodowanie należne jest m.in. za świnie zabite z nakazu Inspekcji Weterynaryjnej oraz za zniszczone pasze lub sprzęt).

Co można zrobić, by zapobiec rozprzestrzenianiu ASF?

Każdy z nas (w tym zwłaszcza hodowcy świń) ma możliwość ograniczać ryzyko rozprzestrzeniania się ASF, poprzez przestrzeganie stosownych zakazów i nakazów ustanowionych w prawodawstwie oraz postępując zgodnie z poniższymi wskazaniami.

Przede wszystkim, aby ograniczyć ryzyko zakażenia świń wirusem ASF w gospodarstwach, w których utrzymywane są świnie, powinny być wdrożone wszystkie podstawowe zasady zabezpieczenia miejsc utrzymywania zwierząt (bioasekuracja), w tym zwłaszcza:

• nie skarmianie zwierząt paszą niewiadomego pochodzenia, ani produktami (w tym resztkami, zlewkami) pochodzenia zwierzęcego;
• nie zakupywanie świń z niewiadomego źródła, czyli nieoznakowanych i bez świadectwa weterynaryjnego;
• zastosowanie mat dezynfekcyjnych na wjazdach i wyjazdach do gospodarstw i przed wejściami do budynków inwentarskich;
• zabezpieczenie przed dostępem zwierząt dzikich do budynków inwentarskich, magazynów pasz oraz miejsc przechowywania ściółki;
• ograniczanie dostępu osób postronnych do zwierząt;
• zachowanie podstawowych zasad higieny – odkażanie rąk i obuwia, stosowanie odzieży ochronnej;
• nie uczestniczenie w polowaniach na 72 godziny przed wejściem do chlewni, niewnoszenie do gospodarstw części dzików itd.;
• nie pożyczanie sprzętów, nie zatrudnianie do obsługi osób, które hodują świnie, itp.